گرانی و افزایش قیمت های هر روزه، نه تنها زندگی را برای مردم سخت کرده، بلکه توانایی خرید و امرار معاش را نیز با مشکل روبه رو کرده است. تأمین اقلام سفره مردم، یک نیاز اولیه است که نباید به دغدغه تبدیل شود، اما متاسفانه این روزها جدای از دغدغه و استرسی که برای بیماری کرونا وجود دارد، تأمین کالاهای اساسی و به نوعی نیازهای اولیه سفره مردم به سختی تأمین می شود، شاید هم تأمین نشود.
یک سرپرست خانوار برای خرید و تأمین گوشت ، مرغ، برنج، روغن و … که نیاز اولیه زندگی است، چقدر باید کار کند، آن هم برای اقشار کم درامد و کارگران و مستمری بگیران که بیشترین قشر جامعه را تشکیل می دهند.در این گزارش می خواهیم ببینیم یک خانواده ۴ نفره در یک ماه چه میزان باید برای سفره خود هزینه کند و اینکه آیا رقم نهایی با درآمد سرپرست خانوار هماهنگی دارد یا خیر. لازم به ذکر است که در این گزارش، میزان مصرف کمترین رقم ممکن دیده شده، یعنی در حد بخور، نمیر.
با احتساب مصرف هفتگی ۲۰۰ گرم گوشت برای هر نفر، مصرف ماهانه یک خانوار ۴ نفره ۳ کیلوگرم گوشت قرمز می شود که با احتساب متوسط قیمت کیلویی ۱۲۰ هزار تومان، باید ماهانه این خانوار ۳۶۰ هزار تومان برای خرید گوشت هزینه کند. در خصوص مرغ نیز به عنوان یکی دیگر از اقلام مورد نیاز مردم که شاید سهم بیشتری نیز از گوشت قرمز دارد، اگر این خانوار ۴ نفره هفته یک کیلو مرغ صرف کنند، بر اساس اینکه هر کیلو مرغ ۲۴ هزار تومان است، ماهانه این خانوار باید ۴ کیلو مرغ معادل ۹۶ هزار تومان هزینه کند.
برنج قوت قالب خانواده های ایرانی است، و در حال حاضر نیز این کالا برخلاف اینکه فصل برداشت است، با افرایش قیمت رو به رو شده است، اما به هر حال هنوز در سفره ایرانی ها جایگاه خاصی دارد. بر همین اساس اگر یک خانوار ۴ نفره، هفته ی ۵ بار برنج مصرف کند، با توجه به اینکه تقریبا هر یک کیلو برنج، معادل ۸ پیمانه است، این خانوار هفته ای ۲٫۵ کیلو و در ماه ۱۰ کیلو برنج مصرف می کند، درحال حاضر قیمت برنج هاشمی درجه یک ۳۳ تا ۳۴ هزار تومان است، اگر نرخ متوسط برنج ایرانی را ۲۸ هزار تومان در نظر بگیریم، هزینه برنج ماهانه این خانوار ۲۸۰ هزار تومان می شود.
روغن یکی از اقلام مصرفی خانواده هاست که در حال حاضر نیز با کمبود و افرایش قیمت شدید روبه رو شده است، اما معمولا ماهانه ۳ تا ۴ لیتر روغن مایع در یک خانواده ایرانی ۴ نفره مصرف می شود، که قیمت فعلی روغن مایع نرخ مصوب کارخانه ای آن ۱۳ هزار و ۳۰۰ تومان است ولی در شرایط فعلی که کمبود وجود دارد، لیتری ۲۰هزار تومان هم به فروخته می شود. بنابراین هزینه روغن یک خانوار با نرخ کارخانه ماهانه حدود ۵۰ هزار تومان است.
یکی دیگر از اقلام مصرفی ماهانه مردم، رب گوجه است که در حال حاضر قیمت هر کیلو رب گوجه فرنگی بین ۱۰ تا ۱۴ هزار تومان است و ماهانه تقریبا یک کیلو رب استفاده می شود که متوسط هزینه آن ۱۲ هزار تومان است.
حبوبات هم امروزه جایگاه مهمی در سبد خانوار دارد چرا که این روزها به دلیل گرانی گوشت، برخی از خانواده ها حبوبات را جایگزین کرده اند. میانگین مصرف هر خانوار ۴ نفره ماهانه دوکیلو حبوبات است،که با توجه به نرخ حبوبات، اگر میانگین هر کیلو را ۳۰ هزار تومان در نظر بگیریم، ماهانه یک خانوار ۴ نفره ۶۰ هزار تومان برای خرید آن هزینه می کند.
تخم مرغ و لبنیات یکی دیگر از اقلام پروتئینی است که باید هر خانواده از آن استفاده کند، هرچند که گرانی مدت هاست باعث شده،سهم مصرف لبنیات در خانواده ها کاهش یابد، اما به هر حال از واجبات مصرفی مردم است و اگر هر فرد در هفته ۴ بار شیر مصرف کند ماهانه ۴ لیتر می شود که یعنی برای یک خانواده ۴ نفره باید ۱۶ لیتر شیر تهیه کنند که با محاسبه قیمت هر لیتر شیر کم چرب ۶۷۰۰ تومان، ماهانه این خانودهه ۱۰۷ هزار تومان شیر مصرف می کند.
تخم مرغ نیز به عنوان یک ماده غذایی که مصرف بالایی در سبد خانوار دارد، با توجه به اینکه با متوسط قیمت هر عدد ۱۱۰۰ تومان فروخته می شود، در صورتی که هر نفر در هفته ۴ عدد مصرف کند، برای یک خانواده ۴ نفره هفته ای ۱۶ عدد و ماهی ۶۴ عدد که هزینه آن ۵۷ هزار تومان می شود. همچنین، نان نیز همانند برنج جزو پر مصرف ترین کالاهایی است که استفاده میشود، و اگر روزانه یک خانواده ۴ نفره ۴ نان تافتون که دانه ای ۵۵۰ تومان است استفاده کنند، ماهانه ۶۶هزار تومان برای خرید نان باید هزینه کنند.
چای یکی از مواد غذایی است که ایرانی ها در سفره خود زیاد استفاده می کنند و این روزها با توجه به اینکه قیمت آن افزایش یافته، هر نیم کیلو چای بسته بندی به قیمت ۹۰ تا ۱۱۵ هزار تومان فروخته می شود که اگر یک خانواده ۴ نفره در ماه ۲۵۰ گرم چای مصرف کنند، به طور میانگین ۵۰ هزار تومان باید برای این کالا در ماه کنار بگذارند.
همچنین پنیر و کره نیز برای این خانوده میانگین اگر هر بسته ۳۰۰ گرمی پنیر ۱۱ هزار تومان باشد و سه بسته مصرف ماهانه ۴ نفر باشد، مبلغی معادل ۳۳ هزار تومان برای پنیر و همچنین اگر ماهانه نیم کیلو کره مصرف کنند، ۴۰ هزار تومان نیز برای کره هزینه می کنند. قند و شکر نیز از دیگر کالاهای مصرفی است که شاید هر خانوار ۴ نفره ماهانه دو کیلو شکر و دو کیلو قند مصرف کند که هزینه دو کیلو شکر ۱۸ هزار تومان و قند ۱۴ هزار تومان است.
از اقلام پروتئینی ، لبنی و حبوبات که بگذریم، نوبت به میوجات و سبزیجات میرسد . در حال حاضر سیب زمینی و پیاز در میادین تره بار سیب زمینی حدود ۵ هزار تومان و پیاز ۶ هزار تومان است که ماهانه یک خانوار ۴ نفره، سه کیلو سیب زمینی و سه کیلو پیاز مصرف می کند، که مجموع هر دو حدود ۳۰ هزار تومان می شود.
میوه نیز با توجه به اینکه در شرایط کرونا توصیه به استفاده و مصرف بیشتر آن می شود، به خصوص با شروع فصل سرما، شاید سهم آن در سبد خانوار بیش از گذشته باشد، در فصل پاییز میوه های مصرفی مردم بیشتر پرتقال، نارنگی و سیب است که به ترتیب قیمت هر کدام در میادین میوه و تره بار ۹ هزار تومان، ٨ هزار تومان و ۷ هزار تومان است که البته همه این اقلام در مغازه حداقل هر کیلو ۵ هزار تومان گران تر فروخته می شود.
اگر هر نفر هفته ای یک کیلو پرتقال و یک کیلو سیب و نیم کیلو نارنگی مصرف کند، هزینه آن ماهانه ۸۰ هزار تومان بوده که برای ۴ نفر این رقم ۲۸۰ هزار تومان می شود. البته اگر مصرف گوجه و خیار نیز به آن اضافه کنیم، با خیار کیلویی۷ هزار تومان و گوجه ۱۵ هزار تومانی، ماهانه یک خانواده ۴ نفره ۴کیلو خیار و ۴کیلو گوجه مصرف می کند که هزینه آن ۲۸ هزار تومان برای خیار و ۴۵ هزار تومان نیز گوجه است.
همه این اقلامی که در بالا به آن اشاره شد، تنها کالاهای ضروری است که یک خانواده در سطع متوسط به پایین برای سفره خود هزینه می کند، و البته میزان مصرفی که در نظر گرفته شد نیز متوسط رو به پایین است و شاید برخی با خواندن این گزارش بگویند، که هزینه آنها بیش از این ارقام باشد ولی این ارقام با میزان مصرف در سطح حداقلی بیان شده است. با همین ارقام نیز در یک محاسبه سر انگشتی برای تهیه این اقلام باید ماهانه حداقل باید یک میلیون و ۶۱۷ هزار تومان هزینه کند.
حال این رقم در حالی است که هزینه خرید اقلامی چون مواد شوینده، بهداشت و درمان، پوشاک، حمل و نقل، هزینه آب و برق و گاز، هزینه خوراکی هایی که شاید برای برخی خانوارها ضروری و برای برخی که درآمد پایینی دارند غیر ضروری است، در نظر گرفته نشده و شاید چیزی معادل همین رقم یا بیشتر را به خود اختصاص دهد. حال اگر هزینه اجاره مسکن را نیز اضافه کنیم دیگر یک سرپرست خانوار باید چقدر کار کند تا این هزینه ها را تأمین کند.
هزینه حداقل ۱٫۶ میلیون تومانی فقط برای سفره یک خانواده در حالی است که حداقل حقوق کارگران در حال حاضر ۱٫۸ میلیون تومان و حداقل دریافتی اش هم ۲٫۵ میلیون تومان است. حال این خانواده برای تامین دیگر هزینه ها چه باید بکند، پاسخی است که مسئولان دولت باید بدهند.
با این شرایط که حقوق و درآمد بسیاری از مشاغل با وجود کرونا، دچار مشکل شده و درآمد آنها کم شده است و یا حقوق بگیرانی که تنها یک بار در سال حقوقشان افزایش می یابد، ولی در مقابل هزینه هایش ، به دفعات گران شده است، آیا با کار کردن یک نفر از اعضای خانواده، می توان این هزینه ها را تأمین کرد. و یا کارگری که کل حقوقش اندازه هزینه این سفره است، چگونه باید آن را تأمین کند؟